LÊ ĐỨC THIỆU (1453 - ?)

Ông sinh năm 1453, tức là đã 25 năm đất nước sạch bóng quân Minh xâm lược, người dân đã được hưởng nền thái bình thịnh trị của triều đại nhà Lê sơ. Từ những cải cách ban đầu của vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi), Lê Thái Tông, đến thời vua Lê Thánh Tông, đất nước bước vào giai đoạn cực thịnh, cùng với đó, việc học, việc thi cũng ngày càng quy củ hơn.

Thụ hưởng truyền thống hiếu học của quê hương, dòng họ và gia đình, Lê Đức Thiệu đã sớm được tiếp cận với nền Nho học. Ngay từ nhỏ, cùng với việc rèn cặp nghiêm cẩn về đức dục, biết lễ phép kính trên, nhường dưới, thực hiện “Tiên học lễ, hậu học văn”, ông còn được tiếp cận với những kiến sơ học ở các sách Sơ học vấn tân, rồi Tam tự kinh, Tứ tự kinh...

Thấy ông hiếu học, sáng dạ nên gia đình đã tạo điều kiện để ông học hành chu đáo. Khi đã thông thạo Tứ thư, Ngũ kinh; ôn luyện nhuần nhuyễn lịch sử, Bách gia, Chư tử, Cửu lưu (9 dòng tư tưởng Cổ đại: Nho gia, Đạo gia, Âm dương gia, Pháp gia, Danh gia, Mặc gia, Tung hoành gia, Tạp gia, Nông gia), lịch sử Việt Nam từ thời Hồng Bàng; thông thạo làm văn, làm câu đối thơ (7 từ), câu đối phú (8 từ trở lên)..., Lê Đức Thiệu tự tin trải qua 4 kỳ thi Hương: Kì 1, bài thi gồm 5 đề về Tứ thư, Ngũ kinh; Kì 2, bài thi hỏi về chiếu, chế, biểu. Mỗi loại một bài viết theo lối Cổ thể (văn tứ lục, hay văn biền ngẫu); Kì 3, làm một bài thơ và một bài phú, trong đó thơ làm thể Đường luật, thất ngôn bát cú, phú làm theo lối Cổ thể, bắt buộc phải dài từ 300 tiếng trở lên; Kì 4, làm một bài văn sách, đề tài rút ra từ các kinh sử, tử, tập, hỏi về thế vụ (ý thức về việc giúp nước, cứu đời), bắt buộc phải viết được 1.000 từ trở lên.

Với vốn kiến thức uyên thâm, Lê Đức Thiệu tiếp tục bước vào kỳ thi Hội - cửa ải thứ hai đầy gian khổ nhưng cũng đầy vinh quang của các sĩ tử trên con đường hoạn lộ xưa. Đỗ cả 4 kì thi Hội, tiến sỹ Lê Đức Thiệu được dự kỳ thi Đình khoa Tân Sửu niên hiệu Hồng Đức 12 (1481). Kỳ thi này diễn ra ngay tại triều đình, đích thân vua Lê Thánh Tông (1460-1497) ngự ở chính điện, ra đề văn sách, xem quyển chọn bài và chấm đỗ các tiến sỹ. Có 3 vị được chấm đỗ Đệ nhất giáp tiến sỹ cập đệ (Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa); 8 người đỗ Đệ nhị giáp tiến sỹ xuất thân và 29 người đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sỹ xuất thân. Ông vinh dự đỗ chính bảng Đệ nhị giáp tiến sỹ xuất thân (Hoàng giáp). Năm ấy, ông mới 29 tuổi.

Rất tiếc, cho đến nay vẫn chưa tìm kiếm được thông tin sau khi đỗ đạt, ông được bổ dụng làm quan tới chức gì.